Microsoft'un 2007 yılı ile beraber piyasaya sürdüğü Windows Vista, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda kullanılan Microsoft Windows adlı grafiksel işletim sisteminin son ürünüdür. Vista hakkındaki temel ve önemli noktalar, aşağıdaki sorular ve cevapları ile öğrenilebilir.

Sorular:

1. Vista işletim sistemleri nelerdir?
2. Vista işletim sisteminin minimum sistem gereksinimleri nedir?
3. Vista işletim sistemindeki gelişmiş görsel özellikler hakkında neler söylenebilir?
4. Mevcut donanımların Vista işletim sistemiyle uyumlu olup olmadığı nasıl öğrenilebilir?
5. Vista işletim sisteminde bellek tüketimi hakkında neler söylenebilir?
6. "ReadyBoost" ve "ReadyDrive" özellikleriyle sistem performansı artışı ve güç tasarrufu nasıl sağlanmaktadır?
7. Vista işletim sistemine terfi etmek gerekli midir?
8. Windows XP den Windows Vista’ya güncelleme yaparken dikkat edilecekler nelerdir?
9. Windows 2000’den ve Windows XP’den hangi sürümlerinden Windows Vista’nın hangi sürümlerine güncelleme yapılabilir?
10. Vista işletim sistemindeki lisanslama değişiklikleri nelerdir?
11. Vista işletim sistemindeki geliştirilen güvenlik özellikleri nelerdir?
12. Vista işletim sistemindeki diğer gelişmiş özellikler nelerdir?

Cevaplar:

1. Vindows Vista'nın 6 sürümü vardır.
   
   
   
   
   Vista Starter: Başlangıç seviyesinde bilgisayar bilgisi olan ev kullanıcıları içindir. Bilgisayar üreticilerine satılmaktadır.
   
   Vista Home Basic: Çokluortam ve görsel özellikleri düşüktür. Orta düzeyli ev kullanıcıları içindir. Yeni kullanıcı arayüzü "AERO" ve "Windows DVD Marker" yazılımı bu sürümde bulunmamaktadır. 
   
   Vista Home Premium: Çokluortam özellikleri gelişmiş Windows XP işletim sistemine oldukça benzer bir sürümdür. Yeni kullanıcı arayüzü "AERO" ve "Windows DVD Marker" yazılımı bu sürümde bulunmaktadır.
   
   Vista Business: Vista Home Premium'a göre daha gelişmiş ve daha güvenli bir sürümdür. İşyeri kullanımına yönelik olarak etki alanı desteği bulunmaktadır.
   
   Vista Ultimate: Vista Home Premium ve Vista Business sürümlerinin birleşimidir.
   
   Vista Enterprise: Vista Business sürümünden daha gelişmiş ve güvenli bir sürümdür. Büyük ölçekli şirketlerin kullanımı için uygundur.
   
   
   
2. Windows Vista için desteklenen en düşük sistem gereksinimleri:
   İşlemci : 800 MHz 32 bit (x86) veya 64 bit (x64) işlemci
   Sistem Belleği : 512 MB
   Sabit Disk : 20 GB
   Boş Disk Alanı : 15 GB
   Optik Sürücü : CD-ROM sürücüsü
   
   
3. Windows Vista işletim sisteminde daha gelişmiş ve görsel olan kullanıcı arayüzü "AERO Glass" bulunmaktadır. Pencereler üç boyutlu olarak görüntülenebilmektedir. "AERO Glass" desteği için ekran kartı DirectX9 uyumlu ve en az 128mb belleğe sahip olmalıdır. Bunun yanı sıra "AERO Glass" aşırı işlem gücü gerektirmekte ve sistem performansını etkilemektedir. "AERO Glass" arayüzü masaüstü özelliklerinden "Vista Basic" görünümü seçilerek kapatılabilir.
   
   
   
   
4. Microsoft'un, bilgisayarın Vista işletim sistemine uyumluluğunu kontrol edebilmeyi sağyan bir RC uygulaması bulunmaktadır. Bu uygulama hakkında bilgi edinmek ve uygulamayı bilgisayara indirmek için tıklayınız.
   
   
5. Vista'nın getirdiği gelişmiş görsel arayüzler aynı oranda bellek tüketiminin artmasına neden olmaktadır. Örneğin: 512mb belleğe sahip bir bilgisayar dahi AERO Glass özelliğinin açık olması durumunda yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle Vista'nın getirdiği yeniliklerin gerektirdiği bellek tüketimi de göz önüne alındığında Vista yüklenmesi planlanan bilgisayarın en az 1GB belleğe sahip olması tavsiye edilmektedir.
   
   
6. SD/CF ya da USB bellek takılı olan bilgisayarlarda, "ReadyBoost" desteği ile, bu birimlerde belirtilen boş alanlar, fiziksel bellek yetersizliği durumunda takas alanı olarak (swap,pagefile) kullanılabilmektedir. Bu bellekler sabit diskten daha hızlı olup daha az güç tüketmektedirler. Özellikle dizüstü bilgisayarlar için bu özellik oldukça faydalıdır. "ReadyBoost" desteği için en az 2.5 MB okuma ve 1.75 MB yazma hızı olan USB 2.0 ve "ReadyBoost" destekli bellekler kullanılmalıdır. Yeni nesil hibrit sabit disklerde de bu ekstra donanım, diskin içine yerleştirilmiş gibi düşünülebilir. Benzer şekilde bu yapıdaki yeni nesli hibrit sabit diskler "ReadyDrive" özelliği ile kullanılabilmektedir.
   
   
7. Vista işletim sistemine geçmek Vista işletim sistemine terfi etmenin gerekliliği konusuna örnek olarak öncelikle internette bulunan çalışmalar incelenebilir. İşletim sistemindeki değişen özellikler nedeniyle kullanım alışkanlıklarından ileri gelen şekilde bazı işlemleri yapmakta zorluklar yaşanabilir. Bu sorunları çözmekte zorlanan İTÜ kullanıcıları İTÜ Yardım kanalı aracılığıyla yardım bileti oluşturarak İTÜ BİDB Sistem Destek Grubu ile irtibata geçebilirler.
   
   
8. Sistemde kurulu kimi yazılımlar Vista ile uyumlu olmayıp hata verebilir. Bilgisayara ilişkin bütün bu konularda detaylı bilgi veren Güncelleme Sihirbazı çalıştırılabilir. (Bkz. 4. madde) Bu sihirbazın verdiği raporlara göre gerekli tedbirler alınır. Daha sonra Vista güncellemesine hazır olunduğunda, DVD takılıp Windows Easy Transfer ile bütün kişisel ayarlar yedeklenebilir. Bu yedekleme işlemi ağ üzerinde bir sisteme veya USB Harddisk, CD veya DVD gibi bir medyaya yapılabilir. Bu sırada Custom seçeneklerden "Include Miscellaneous Files" kısmını seçmek tavsiye edilir. XP'den Vista'ya güncelleme yaparken Windows, XP'deki bütün ayarları koruyarak Vista kuracaktır; ama tedbir olarak en baştan bu şekilde yedeklenebilir. Ayrıca XP'den Vista'ya güncelleme yapılırken kurulum sırasında kullanıcıya pek soru sorulmayacaktır, ilgili veriler XP'den alınarak işlem yapılmaktadır. Güncelleme işlemi sırasında 2-3 defa ileri düğmesine basmak sistemi güncellemek için yeterli olacaktır. Vista kurulunca XP işletim sisteminde kullanılan kullanıcı adı ve şifre ile çalışmaya devam edilebilir.
   
   
9. Windows 2000'den ve Windows XP'den Windos Vista'ya güncelleme tablosu aşağıdadır:
   
   
   
   
   
10. XP işletim sisteminde "Volume Activation 1.0" sürümü kullanılmaktadır. Vista ile ise 2.0 sürümüne güncelleme yapılmıştır. Detaylı bilgi için tıklayınız.
    
    
11. Vista işletim sisteminde XP işletim sistemine göre daha gelişmiş güvenlik özellikleri bulunmaktadır.
    • "Güvenlik Merkezi" bölümünde zararlı özelliklerden korunma özelliği bulunmaktadır. Bu özellikle birlikte sistemi etkileyen önemli bir ayar değişikliği yapıldığında kullanıcı yine sistem  tarafından uyarılmaktadır.
    • Veri yedekleme yazılımı çok daha kullanışlı ve gelişmiş bir hale getirilmiştir.
    • Kullanıcı hesapları yönetimi bölümünde çeşitli yenilikler getirilerek güvenlik arttırılmıştır (Ör: "VirtualStore" özelliği). XP işletim sisteminde olduğu gibi "Windows Defender" bilgisayarı kötü niyetli ve istenmeyen programlardan korumaktadır
    • Vista işletim sisteminde "Internet Explorer 6" 'ya göre çok daha güvenli ve gelişmiş olan "Internet Explorer 7" kullanılmaktadır.
    • "Windows Mail" adındaki e-posta programı ile istenmeyen e-posta (spam) ve kimlik avı (phishing) özellikleri geliştirilmiştir.
    • Vista işletim sistemi arka planda "Güvenli masaüstü" denilen bir uygulama çalıştırmakta kullanıcı uygulamaları buraya erişememektedir. "Shatterattack" gibi saldırılara karşı, programlar arası mesajlaşma filtreleri geliştirilmiştir.
    • Sistem dosyaları ve kayıt defteri (registry) "Windows Resource Protection" (WRP) adı verilen bir sistemle korunmaktadır.
    • Bitlocker ile veriler şifrelenerek daha güvenli şekilde korunmaktadır.
    • Güvenlik duvarı, "Windows Filtering Platform" (WFP) ile daha etkili çalışmaktadır.
    • "Network Access Protection" (NAP) ile ise bilgisayarda ağa bağlanmadan önce virüs taraması yapılıp daha sonra ağa bağlanılmaktadır.
      
      
      
      
12. XP işletim sistemine göre "arama" bölümü özellikleri oldukça geliştirilmiştir. Bunun yanında disk yönetimi bölümünde, kullanılan disk alanı kolaylıkla arttırılıp azaltılabilen bir hale getirilmiştir.