Sabit diskler Windows 2000 işletim sistemine kadar sadece temel disk (basic disk) olarak ayarlanabiliyordu. Temel disk en fazla 4 birincil bölüm (primary partition) veya 3 primary ve 1 genişleyebilir bölüm (extended partition) şeklinde yapılandırılabilir. Bir temel diskte sadece 1 tane extended parititon oluşturulabilir. Extendeded partition kendi içerisinde 24 tane mantıksal hacime (logical volume) (logical volume, istenildiğinde boyutu değiştirilebilen disk yapılarına denir.) ayrılabilir ve sadece primary partitionlara işletim sistemi kurulabilir. Windows 2000 ile gelen dinamik disk teknolojisi, Windows 2000 den sonraki tüm Windows sürümlerinde kullanılabilmektedir. Dinamik disk kavramıyla bölüm (partition) kavramı yerini hacim (volume) kavramına bırakmıştır. Dinamik disklerde, temel disklerde olduğu gibi bir sınırlama yoktur. İstenildiği kadar volume oluşturabilir, temel disk istenirse dinamik hale getirebilir ve bu işlem esnasında herhangi bir veri kaybı yaşanmaz. Fakat dinamik diskler temel diske çevirildiğinde bir veri kaybı söz konusu olacaktır.
- Temel diskin bilgileri kayıt defterinde tutulur.
- Dinamik diskin bilgileri kendi üstünde tutulur.
- Temel bir diski dinamik yapmak için 1 mb lık bir boş alan gerekir.
- Dinamik diskler sadece NTFS (New Technology File System-Yeni teknoloji dosya sistemi) destekler.
Dinamik disk türleri şöyle sıralanabilir; simple disk, spanned disk, stripped disk, raid 1 (mirrored) disk, raid 5 disk.
Dinamik Disk Türleri ve Özellikleri
- Simple disk : Temel diskteki gibi maksimum 4 bölüm şeklinde bir sınırlandırma yoktur. İstediğimiz kadar mantıksal disk oluşturabiliriz fakat bunların hepsini tek bir disk üstünde gerçekleştirebiliriz.
- Spanned disk : Bir çok diski tek bir disk gibi kullanılır. Bu yöntemde disklerden birine veri yazılır daha sonra diskin kapasitesi dolunca diğer diske yazılır, bu sıralama disklerin numara sıralmasına göre yapılır. İstenildiği kadar disk spanned disk olarak kullanılabilir fakat disklerden herhangi birine bir şey olursa bozulan diskteki bilgiler kaybolur. Disklerin boyutlarının herhangi bir önemi yoktur. Boyutları birbirlerinden farklı olabilir. Disklerden herhangi birini fiziksel olarak çıkarılamaz. Sadece ekleme yapılabilir.
- Stripped disk : Bu yöntem verilerin diske hızlı yazılması için çok avantajlıdır. Yazılacak veriyi disk sayısına böler ve eşit miktarda diske yazar. Veri okunurken de aynı şekilde eşit miktarda okur. Disklerin arasındaki uyumun bozulmaması için disklerin boyutları eşit olmalıdır. Fakat disklerden birinin bozulması durumunda veri kaybı yaşanır.
- Raid1 disk (mirrored) : Bu yöntemde iki adet disk kullanılır. Amaç verinin yedeklenmesini sağlamaktır. Veri bir diske yazılırken bir kopyasıda diğer diske yazılır. Hız kaybı yoktur ama fiziksel olarak diskin yarısını kullanabilir. Örnek olarak 100gb lık iki adet diski raid1 yapılırsa , toplam 200 gb lık bir disk olmasına rağmen bunun sadece 100gb ’ı kullanılabilir.
- Raid5 disk : Bu disk türünde 3 ile 32 adet arasında disk kullanılması gerekir. 3 disk kullanıldığında veri 3 diske de yazılır. Kullanılan disklerin boyutları aynı olmalıdır. Varolan toplam alanın 2/3 ünü kullanılabilir. Geri kalan 1/3 lük alan parity için kullanılır. Parity; disklere yazılan verilerin kopyası olarak nitelendirilebilir. Veri disklere geldiğinde herhangi ikisine veri yazılır , kalan kısma paritesi yazılır. Bu şekilde bir yedeklilik sağlanmış olur. Paritylerin toplamı 1 diske eşittir. Ancak parityler farklı disklerde bulunur. Disklerden herhangi birine bir şey olması durumunda veri kaybı yaşanmaz. Fakat bozulan diskin yerine yeni bir disk takıldığında diğer disklerde bulunan verileri yeni diske aktarmak gerekir. Raid5 yöntemi güvenliğin yanı sıra hız da kazandırır.
Dinamik disklerde diskleri bağlama (mount) özelliği sayesinde disklerin harflendirilemediği durumlarda diski var olan bir bölüm içersinde oluşturulan boş bir klasöre bağlanarak yeni disk kullanılabilir. Bu şekilde diski harflendirememe problemi yaşanmaz.
Disk yönetiminin arayüzüne Başlat (start) -> diskmgmt.msc yazarak disk yönetim arayüzüne erişilebilir.
Disk yönetimi komut satırındanda gerçekleştirilebilir. Bunun için Diskpart komutunu kullanmamız gerekir. Bir temel diski dinamik diske çevirirken komut satır kullanımı şöyle yapılabilir;
- Başlat (start) -> Çalıştır(run)-> cmd yazarak komut satırına gelinir. Komut satırında Diskpart komutu çalıştırılır.
- ? komutu çalıştırıldığında, çalıştırılabilecek komutlar listelenir.
- Bir disk,partition veya volume seçmek için select komutu çalıştırılır. Komutun sonuna ? konularak select komutuyla nelerin çalıştırılabileceği gösterilir.
- Select disk 1 diyerek 1 numaralı disk seçilir. (Not: Disklerin numaralandırılması 0 dan başlar.)
-
Convert dynamic komutu işletilerek disk dinamik diske çevirilir.