Sistem yapılandırmasında servislerin devamlılığını sağlamak büyük önem taşımaktadır. Cluster (kümelenmiş bilgisayarlar) ise bu devamlılığı sağlamaya yönelik olarak geliştirilmiş birbirinden bağımsız bilgisayarlardan oluşan yapıdır. Küme yapılanmasında sunucu hizmeti veren makinenin herhangi bir şekilde bu hizmeti verememesi "failover" adı verilen bir işlem ile tespit edilmektedir.

Aynı hizmeti veren iki makineden birinin bu hizmeti veremez hale gelmesinin tespit edilerek diğer makinenin hizmet vermeye devam etmesinin sağlanması Windows sistemlerde "failover" kümeleme adı verilen özellik ile sağlanmaktadır. "Failover" kümeleme yapılanmasında iki veya daha fazla sayıda sunucu bu sisteme dahil edilebilmektedir.
  

"Failover" Kümeleme Yapılanması İçin Gereksinimler

• "Failover" kümeleme yapılandırması yönetici haklarına sahip bir kullanıcı ile yapılmalıdır.
• Yapılandırmada Active Directory (Aktif Dizin) etki alanı ve DNS hizmeti kullanıldığından bu iki hizmetin aktif olması gerekmektedir.
• Microsoft "Failover" kümeleme yapılanmasında sunucular arası ağ donanımlarının Microsoft yazılımlarını desteklemesi gerekmektedir.
• Sunucu ile depolama birimleri arasında iSCSI bağlantı kullanılıyorsa, ilgili ağ bağdaştırıcısı ağ iletişimine ya da iSCSI’ye ayrılmış olmalıdır (her iki işlem için tek ağ bağdaştırıcı kullanılmamalıdır). 
• Kümeleme yapısında çalışacak iki sunucunun da aynı işletim sistemi sürümlerini kullanıyor olması gerekmektedir.
• Depolama aygıtlarında iSCSI ya da Fiber Channel kullanılıyorsa, depolama aygıt denetleyicilerinin iki sunucuda da aynı olması ve aynı yazılım sürümlerini kullanması gerekmektedir.
• Tanık disk olarak tanımlanan küme bilgilerinin tutulduğu diskin NTFS dosya sistemi ile biçimlendirilmesi bir zorunluluk olmakla beraber, sunucu bilgilerinin tutulduğu disklerin de NTFS dosya sistemiyle biçimlendirilmesi tavsiye edilmektedir.

"Failover" Kümeleme Çalışma Mantığı

"Failover" kümeleme yapısında çalışan iki sunucu arasında kurulan örnek topoloji aşağıdaki şekilde görülmektedir.

Topolojide görülen iki sunucu da aynı görevleri yerine getiren sunuculardır (sunucu1.test.com ve sunucu2.test.com). Bu sunucuların sistem ve servis dosyaları depolama birimi olan depo.test.com sunucusunda tutulmaktadır. Depolama birimi ile iki sunucu arasında iSCSI ağı ile bağlantı kurularak veri taşınması gerçekleşmektedir.  Kümeleme yapılanması için gerekli olan DNS servisi sunucusu, istemci bilgisayarlar ve "failover" kümeleme yapısında çalışan iki sunucu ortak ağ ile birbirlerine bağlanmaktadır.

Yapılanmadaki IP ayarlarından da  görüleceği üzere İSCSI ağı, HeartBeat ağı ve ortak ağ birbirlerinden izole edilecek şekilde farklı ağlar içerisinde yer almaktadır. "Failover" kümeleme yapılanmasında bu ağların birbirlerinden izole edilmeleri performans açısından önerilmektedir. 

Bu yapılanmada depolama biriminde bulunan sistem dosyaları aktif olarak hizmet veren sunucu tarafından kullanılır. Diğer sunucu ise her an çalışmaya hazır bir şekilde bekler ve aktif hizmet veren sunucunun servisi verip vermediğini heartbeat ağı ile denetleyerek herhangi bir başarısızlık durumunda depolama birimindeki sistem dosyalarını üzerine alarak servisin devamlılığını sağlar. 

"Failover" Kümeleme Yapılandırma Ayarları

"Failover" kümeleme yapılandırması için öncelikle depolama birimi üzerinde sanal diskler oluşturularak bu disklerin hizmeti sunacak olan sunucuların ikisine birden atanması gerçekleştirilmelidir. Depolama birimi üzerinde iki ayrı sanal disk oluşturulması önerilmektedir. Bunlardan birincisi sunucuların hizmet verdikleri servis ile ilgili dosyaların bulunduğu sanal disk ve ikincisi de kümeleme servis dosyalarının tutulacağı sanal disktir. Bu iki disk depolama birimi üzerinde oluşturulduktan sonra iSCSI hedefi (iSCSI Target) olarak ayarlanmalıdır. Hedef olarak tanımlanan bu iki disk ise hizmeti verecek olan iki sunucuya da tanıtılmalıdır. Bu işlemler için depolama birimi üzerinde iSCSI Software Target yazılımı, sunucular üzerinde ise Server 2008 R2 işletim sistemi için iSCSI initiator (Başlat(Start) -> Administrative Tools -> iSCSI initiator) kullanılabilir.

Disk yapılandırmaları sonrasında ise kümeleme yapılanması yapılır. Bu yapılandırma yapılırken dikkat edilmesi gerekilen önemli konulardan bir tanesi kümelemeye verilecek isim ve IP’dir. Çünkü "Failover" kümeleme yapılandırmasında verilen isim Active Directory(Aktif Dizin) üzerinde bir bilgisayar hesabı olarak oluşturulur ve dolayısıyla etki alanında olmayan bir ismin verilmesi önem taşımaktadır. Ayrıca ağ yapılanmasında da kümeleme için onu temsil eden boş bir IP verilmelidir. Bu yapılandırmalar herhangi bir sunucu bilgisayar üzerinde başarılı bir şekilde tamamlandığında diğer sunucu bilgisayar üzerinde de aynı yapılandırmaların yapılmasına gerek yoktur, otomatik olarak kümeleme bilgileri diğer bilgisayara taşınacak ve bu bilgisayar da otomatik olarak kümeleme üyesi olacaktır.

İki sunucunun da kümeleme üyesi yapılmasından sonra ise devamlılığı istenen servisin "Failover Cluster Management" konsolu üzerinden eklenmesi gerekmektedir. 

Server 2008 R2 ile "Failover" Kümelemeye Gelen Yenilikler

• Server 2008 R2 ile gelen en önemli yeniliklerden biri olan kümeleme paylaşımlı bölümler (Cluster Shared Volumes - CSV) özelliği ile depolama birimi üzerindeki servis dosyalarına erişim çok hızlı olarak yapılabilmektedir. Bu sayede herhangi bir sunucunun hata vermesi durumunda birkaç saniye içerisinde servis dosyaları kümeleme yapısındaki diğer sunucuya aktarılarak servisin devamlılığı çabuk bir şekilde  sağlanmaktadır.
  
  
• Arttırılmış sanal veri merkezi kullanılabilirliği ile sanal makinelerin başka bir fiziksel sunucu üzerine taşınmaları sırasında bile servis ve uygulama dosyalarına erişebilmeleri sağlanarak, bu servis ve uygulamaların devamlılığı sağlanmaktadır.
  
  
• Geliştirilmiş kümeleme doğrulama aracı (Cluster Validation Tool) ile yapılandırma ayarları denetlenerek en iyi performansın elde edilebilmesi için yönlendirmeler yapılmaktadır.